Maciej Andrzej Zarębski
Opracowany z wielką pieczołowitością przez Macieja Andrzeja Zarębskiego II tom Wojaży po Polsce spina piękną klamrą całe bogactwo kulturowe Polski na tle dziejów historii. Autor w swoim słowie wstępnym zwraca uwagę na fakt, że tom I obejmował terytorialnie środek Polski, natomiast tom II jest podróżą po terenach przygranicznych. Układ taki świadczy o dużej kreatywności autora szukającego jak najlepszego sposobu dotarcia z wiedzą do odbiorcy. A wiedza ta, to ogromny potencjał poznawczy związany z działalnością wielu słynnych polskich nazwisk w obszarze kultury czy polityki, dotyczących obrony polskości i utrwalania tradycji i zwyczajów nabywanych od pokoleń.
Cieszyć może również coraz większe zaangażowanie mieszkańców małych miast w dokumentowanie swoich dziejów w lokalnych muzeach czy izbach pamięci, lub chociażby w głazach upamiętniających ważne wydarzenia. Są to bowiem ślady pamięci tych zdarzeń, które w jakimś stopniu wpłynęły również na kształtowanie się naszej państwowości. To jest swoista lekcja historii dla młodego pokolenia mającego braki wiedzy w obszarze historii. To też jest wynik funkcjonowania Mateczników Patriotyzmu i Kultury, które aktywnie pracują nad upamiętnieniem naszych dziejów, tworzących się często u źródła, właśnie w tych małych, lokalnych społecznościach, małych ojczyznach. I właśnie dlatego ten kierunek opracowania wojaży po polskiej ziemi, zawierający bogaty materiał bibliograficzny, z bogatą prezentacją fotograficzną, sprzyja zachowaniu pamięci o dziejach Polski. Można powiedzieć wprost, że wkład Macieja Andrzeja Zarębskiego w podniesienie rangi małych ojczyzn jest ogromny i godny upowszechniania. Pokazuje, że historia tworzy się nie tylko w dużych skupiskach, ale właśnie często w tych małych.
Lucyna Kukomska