W piątek 6 maja 2022 roku w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów odbyło się czwarte spotkanie strony rządowej i przedstawicieli organizacji pozarządowych zaangażowanych w pomoc uchodźcom z Ukrainy. Poświęcono je głównie omówieniu spraw finansowania pomocy z projektów unijnych i sytuacji zawodowej osób z Ukrainy.
MOŻEMY WYKORZYSTAĆ MAKSYMALNIE 250 MLN EURO Z DOSTĘPNYCH FUNDUSZY UNIJNYCH
Spotkanie rozpoczął Dyrektor NIW-CRSO, który przedstawił uczestników i cel spotkania. Ponadto szef NIW-CRSO poinformował, że na dzisiejsze spotkanie zaproszono 150 organizacji. Wojciech Kaczmarczyk wyjaśnił też, że Wicepremier Piotr Gliński był nieobecny, gdyż reprezentuje Polskę na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, gdzie mówił o skutkach rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
Minister Piotr Mazurek krótko przywitał zebranych i zaprosił do rozmowy.
Następnie głos zabrał Minister Paweł Szefernaker, Pełnomocnik Rządu ds. uchodźców wojennych z Ukrainy, który przypomniał o otwartości Rządu RP na sugestie i inicjatywy wysuwane przez wszystkich zaangażowanych w pomoc uchodźcom. Następnie Minister poprosił Małgorzatę Jarosińska-Jedynak o przedstawienie informacji o możliwościach i zakresie wykorzystania funduszy unijnych.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej poinformowała, że wbrew medialnym informacjom, nie ma żadnych nowych środków unijnych, które mogą zostać wykorzystane na cele związane z niesieniem pomocy Ukraińcom przebywającym w Polsce. Na forum unijnym, polski rząd przedstawił inicjatywę stworzenia „funduszu pomocowego”. Instytucje unijne, do tej pory, nie podjęły żadnych dalszych decyzji z tej sprawie.
Pani Minister wyjaśniła, że politycy i niektóre media wspominają o kwocie pomocy rzędu 3,5 mld euro, ale są to środki z funduszy już przyznanych Polsce i innym krajom zaangażowanym w pomoc uchodźcom. Polska, jeden z liderów wykorzystania środków unijnych, dokonała już alokacji większości środków z obecnej perspektywy.
– Możliwości przesunięć tych środków na inne cele jest ponadto ograniczona ramami programowymi, które nie uwzględniły obecnych uwarunkowań: wojny na Ukrainie i kryzysu uchodźczego – mówiła Małgorzata Jarosińska-Jedynak.
Jedynie w wąskim zakresie można elastycznie dostosować programy do zmieniających się warunków otoczenia – poinformowała Minister Jedynak. Tak też uczyniło MFiPR zawieszając, do 31 grudnia 2023, część wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Ministerstwo widzi dodatkowe możliwości finansowania pomocy poprzez zwiększenie wartości projektów, a także ich uzupełnienie o koszty związane z niesieniem pomocy. Jednak dotyczy to tylko projektów, które nie zostały objęte przepisami o pomocy publicznej oraz tych, które wpisują się w ramy programów unijnych.
Minister podsumowała swoją wypowiedź, stwierdzając, że realnie Polska ma dyspozycji około 240-250 mln euro. Trwają starania o zwiększenie tych kwot. Rząd rozważa ponadto, za zgodą Komisji Europejskiej, wydłużenie okresu rozliczenia środków z perspektywy 2020, poza rok 2023.
200 TYSIĘCY DZIECI Z UKRAINY W POLSKICH SZKOŁACH
Sławomir Adamiec, Dyrektor Generalny w Ministerstwie Edukacji i Nauki przekazał informację o tym, że w polski system edukacji objął nauką 197 207 uczniów z Ukrainy. Mogą oni uczyć się w systemie zajęć przygotowawczych albo w systemie integracyjnym. 38 489 uczniów w 362 szkołach uczęszcza na zajęcia przygotowawcze. Inni uczą się z polskimi dziećmi.
MEN podjął tez działania, aby umożliwić nauczanie zdalne dzieci przebywających na terytorium Polski, ale w oparciu o system ukraiński. Potrzebny do tego sprzęt jest właśnie przekazywany.
– Istnieją jasne zasady organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży – wyjaśniał Dyrektor Adamiec, odpowiadając na wątpliwości Jacka Różańskiego z ZHP dotyczące organizacji letniej akcji wypoczynkowej z udziałem dzieci z Ukrainy. Dyrektor potwierdził, że w Polsce te kwestie reguluje stosowne rozporządzenie w sprawie organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży, które nakłada obowiązki na kierowników kolonii i opiekunów kolonijnych. Jednocześnie można wykorzystać inne osoby, zatrudniając je jako osoby wspierające (instruktorów, tłumaczy, czy wolontariuszy).
AKTYWIZACJA ZAWODOWA UKRAIŃCÓW
Minister Socha, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Polityki Społecznej wyjaśniła, że już w lutym został uruchomiony program aktywizacji zawodowej dla obcokrajowców. Przede wszystkim koncentruje się on wokół nauki języka polskiego. W wielu zawodach, niedostateczna znajomość języka, jest największą przeszkodą dla podjęcia pracy przez osoby, które przybyły z Ukrainy.
Ponadto Minister potwierdziła, że wszystkie formy opieki nad dziećmi do lat 3 zostały uelastycznione i samorządy oraz podmioty prywatne mogą w dość łatwy sposób tworzyć takie miejsca. Chodzi o to, aby mamom tych dzieci, pomóc wejść na rynek pracy.
Minister Bromber, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia przypomniał, że odformalizowano procedury zatrudniania lekarzy z Ukrainy, Białorusi i Kazachstanu. Dotąd wydano 1 300 zgód na zatrudnienie w służbie zdrowia dla osób, które przybyły z tych trzech krajów. Z samej Ukrainy taką zgodę otrzymało 800 osób. Ponadto, jak wyjaśniał Minister, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego otrzymało około 3 000 zgłoszeń na specjalistyczne szkolenia z języka polskiego. Szkolenia takie ułatwiają potem kursantom uzyskanie potrzebnych uprawnień do pracy w Polsce.
PROBLEMY SPOŁECZNE – FAKE NEWSY I WSPARCIE PSYCHOLOGICZNE
W trakcie spotkania podkreślano, że wraz z upływem czasu, widać jak w trudnej psychologicznie sytuacji znajdują się kobiety, które z dziećmi przybyły do Polski. Coraz gorzej sobie z tym radzą. To samo dotyczy dzieci. Jako przykład trudności, jakie się pojawiają, opisano przypadek dziewczynki, która tęskniąc za ojcem walczącym na Ukrainie, wróciła do niego.
Mówiono, że w mniejszych miejscowościach spotyka się problemy z dostępnością do służby zdrowia
Podniesiono sprawę osób przymusowo wysiedlanych z Ukrainy na tereny rosyjskie. Polskie NGO-sy mają doświadczenie w pracy z takimi osobami i ułatwiają im przyjazd na teren UE, aby ich chronić przed dalszą agresją ze strony Rosjan.
Marcin Kurnik z Fundacji Q podniósł kwestię wzbudzania niepokojów społecznych na tle relacji polsko- ukraińskich. Informował, że z Ukrainy uchodzą także inne społeczności, jak Romowie, co dodatkowo komplikuje sytuację.
Minister Mazurek zaproponował, aby jednym z tematów kolejnego spotkania było przeciwdziałanie dezinformacji. W tym celu rozważy udział ministra Cieszyńskiego, który jest Sekretarzem Stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Cyberbezpieczeństwa.
PRACUJEMY WSPÓLNIE
W czasie intensywnej dyskusji, przedstawiciele NGO-sów wyrazili sugestię, aby Rząd RP zdefiniował strategiczne obszary pomocy uchodźcom, w których chciałby współpracować w przyszłości z organizacjami pozarządowymi. Mowa tu o współdziałaniu w ramach programów, które już realizują organizacje pozarządowe, ale i o dodatkowych inicjatywach i środkach, które można pozyskać również ze źródeł międzynarodowych. Padła propozycja, aby powstała baza ofert pomocy, jaka mogą zaoferować organizacje pozarządowe i osoby wspierające uchodźców.
Minister Szefernaker wyjaśnił, że te obszary to z pewnością nauka języka polskiego i opieka nad dziećmi. Poinformował, że Komendant Główny Policji przygotuje wskazówki, jak postępować z ofiarami zbrodni wojennych i jak je dokumentować.
Na zakończenie ustalono, że sprawy indywidualne i dodatkowe, szczegółowe pytania zostaną przekazane mailowo do poszczególnych ministerstw tak, aby można było wypracować wspólne rozwiązania dla zgłaszanych problemów i inicjatyw.
Minister Szefernaker zaproponował, aby kolejne spotkanie w obecnej formule, odbyło się we czwartek, 19 maja o godzinie 12.00. Poprosił, aby w miarę możliwości, zdefiniować wcześniej najważniejsze sprawy, aby strona rządowa mogła przygotować konkretne propozycje rozwiązań.
Dyrektor Kaczmarczyk podziękował wszystkim za aktywny udział i konstruktywną dyskusję.
