Nowe programy wspierające organizacje pozarządowe, rekordowa liczba przyznanych dotacji, transparentne i sprawiedliwe procedury, współpraca z NGOsami oparta na dialogu – tak w skrócie można podsumować działalność Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego po wyborach, które odbyły dokładnie 2 lata temu. Robimy, nie gadamy!
Dziś, 15 października mijają dwa lata od wyborów parlamentarnych, w wyniku których koalicję rządową utworzyły: KO, Lewica, Polska 2050 i PSL. Koalicyjny rząd na czele z Donaldem Tuskiem został powołany 13 grudnia 2023 r. To początek nowego rozdziału także w polityce dotyczącej III sektora.
Po zmianie dyrekcji w marcu 2024 r. w Instytucie rozpoczął się etap weryfikacji i zmiany zasad przyznawania grantów. Nowe konkursy ogłaszane przez NIW-CRSO, którym kieruje obecnie Michał Braun, są rozstrzygane według jasnych i transparentnych reguł. Początek 2025 roku przyniósł kolejne pozytywne zmiany dla III sektora, w tym rekordowy budżet dla NIW-CRSO. Dzięki staraniom Adriany Porowskiej, ówczesnej ministry ds. społeczeństwa obywatelskiego, a dziś Sekretarz Stanu, budżet NIW-CRSO zwiększył się o 70 mln zł. Pieniądze te trafiają do organizacji pozarządowych z całej Polski w ramach nowego programu Moc Małych Społeczności (MMS).
Co ważne, Rada NIW-CRSO, która jest decyzyjna m.in. w sprawach dotyczących regulaminów konkursów zarządzanych przez Instytut po raz pierwszy w historii jej działania składa się w większości z przedstawicieli organizacji pozarządowych.
Nie zwalniamy tempa. Sukcesywnie ogłaszane są nabory w ramach poszczególnych programów zarządzanych przez NIW-CRSO, tak aby dotacje wspierały różne branże III sektora, duże NGOsy i te mniejsze, organizacje działające w dużych miastach oraz w mniejszych ośrodkach i na terenach wiejskich. W ciągu ostatnich miesięcy przyznaliśmy rekordową liczbę dotacji, także w ramach zupełnie nowych naborów. Oprócz programu MMS, rozstrzygnęliśmy także konkursy w ramach Inicjatywy Pamięć Pogranicza oraz Przygotowanie do Jamboree Polska 2027.
Stawiamy bardzo mocno na dialog z NGO. Słuchamy i dajemy organizacjom pozarządowym głos podczas prac nad regulaminami konkursów. Chcemy, aby nasze Programy jak najpełniej odpowiadały na potrzeby społeczników. To właśnie dlatego organizujemy konsultacje społeczne programów i ich regulaminów, które odbywają się zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie. Ostatnie miesiące to także czas intensywnych spotkań w terenie. Odwiedzamy miasta i wsie, aby porozmawiać z przedstawicielami lokalnych organizacji. To właśnie im dedykowany jest nasz nowy program Moc Małych Społeczności. Instytut otworzył przed nimi nowe możliwości i dał szansę na rozwój. Należy podkreślić, że nowy program NIW-CRSO ma ważny cel, to wzmocnienie odporności społecznej lokalnych społeczności i organizacji pozarządowych, czyli ich zdolności do reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych, np. podczas wojny czy klęsk żywiołowych. To budowanie kapitału społecznego, który sprawia, że społeczność lokalna staje się silniejsza, bardziej świadoma i gotowa do działania.
Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, realizując swoje cele wspiera dziś organizacje pozarządowe w sposób transparentny i uczciwy. Niestety przez lata funkcjonowania Instytutu oraz innych rządowych agend dysponujących środkami publicznymi, dochodziło do finansowania działań, które nie tylko nie rozwijały III Sektora, ale nastawione były na cele polityczne i projekty niskiej jakości. W NIW od końca 2024 roku działa Biuro Kontroli, które systematycznie sprawdza wydatkowanie środków przez organizacje pozarządowe. Zapewniamy, że kontrole wykonywane są z należytą starannością, profesjonalnie i zgodnie z przepisami. Podkreślamy, że w sposób równy i sprawiedliwy traktujemy wszystkie organizacje pozarządowe, bez względu na poglądy czy wyznawane wartości. Dla nas liczą ich się działania!
W pierwszej połowie 2025 roku zmieniła się ustawa o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. W nowelizacji znalazł się przepis, dzięki któremu poszczególni ministrowie, kierujący określonymi działami administracji rządowej, mogą zlecać zadania Narodowemu Instytutowi Wolności, przy jednoczesnym zapewnieniu dotacji celowych na ich realizację. Zwiększa to dostępność konkursów i ogranicza koszty ich obsługi.
Przed nami konferencja doroczna, która będzie okazją do dyskusji o wyzwaniach, sukcesach i potrzebach III sektora. Weźmie w niej udział ponad 300 osób – przedstawicieli organizacji pozarządowych z całej Polski, reprezentantów administracji rządowej, instytucji wspierających NGOsy, ekspertów i badaczy III sektora. Będzie to też święto Narodowego Instytutu Wolności i naszych beneficjentów, których grono w ostatnim czasie znacznie się powiększyło. Widzimy się już w listopadzie.
