Maciej Andrzej Zarębski
Album Szlakiem Mateczników Polskości jest jak ożywcza kropla deszczu spadła na wyschniętą ziemię. To przybliżenie przeciętnemu Polakowi zaniedbywanych od lat, przez kolejne rządy, spraw naszej tożsamości kulturowej. To w końcu swoisty przewodnik po inicjatywie pasjonatów troszczących się o drobne ogniwa kultury składające się na łańcuch kultury ogólnonarodowej. Samą ideę powstania Mateczników doskonale przybliża w Słowie wstępnym autor zwracając uwagę na to, że potrzeba ocalenia naszych zrębów kulturowych, na jakich powstała i rozwijała się polska państwowość, ma przełożenie na patriotyczne wychowanie młodzieży. Podkreśla mozolną drogę powstawania ruchu matecznikowego, który obecnie zaczyna się coraz bardziej rozwijać mimo, że był niezauważany przez media, wręcz omijany. W końcu dobrze się stało, że przy Radzie Działalności Pożytku Publicznego przy kancelarii premiera, powołany został Zespół doraźny ds. Mateczników Patriotyzmu i Kultury Ludowej, któremu przewodniczy autor niniejszej książki dr Maciej Andrzej Zarębski. Można zatem mieć nadzieję, że w końcu oddolna inicjatywa ruchu matecznikowego, dostrzeżona przez ośrodek rządowy, będzie się rozwijała z pożytkiem dla kultury polskiej. Podróż po Matecznikach otwiera Ośrodek Świętokrzyskich Mateczników Patriotyzmu i Kultury w Zagnańsku powstały na bazie Ośrodka Regionalizmu Świętokrzyskiego. To wręcz wzorcowy przykład organizacji tego typu placówki założonej z funduszy prywatnych Macieja Zarębskiego, w jego własnej willi. To człowiek z przekazaną w genach przez rodziców, miłością do swojej Ojczyzny, który niezmordowanie poświęca swoje życie ratowaniu od zapomnienia i promowaniu zabytków kultury materialnej i niematerialnej będących podstawą naszego bytu narodowego. To trzeba na własne oczy zobaczyć w Zagnańsku zwiedzając zbiory muzealne zgromadzone w Sali Patriotyzmu i Sali Regionalizmu. Tam można zadumać się nad trudnymi dla narodu drogami wykuwania naszej niepodległości przez przywództwo znanych postaci prowadzących nas do zwycięstwa. Tam też możemy zapoznać się ze zbiorami kultury regionalnej Ziemi Świętokrzyskiej. Całość książki poświęcona jest omówieniu 43 Mateczników o przeróżnych formach tematycznych. Są więc izby pamięci znanych postaci, czy wydarzeń historycznych danego miejsca, galerie sztuki ludowej, instrumentów muzycznych, kuligów, zagród wiejskich, tkactwa, motocykli, muzea parafialne, pustelnia kamedulska w Rytwianach i szereg innych, o których z pewnością czasami nikt nie słyszał. Omówieniu tychże mateczników towarzyszy relacja fotograficzna oraz ewentualne kontakty do wizyt. Odnotować tu trzeba, że w zasadzie są to inicjatywy prywatne, chociaż są i placówki samorządowe typu muzeów danej Ziemi lub placówki sakralne. Jest to znakomicie opracowany przewodnik po polskiej historii i polskich korzeniach kulturowych, zachęcający do poznawania naszych dziejów i szeroko propagowany.
Lucyna Kukomska
Album wydany z okazji 15-lecia Świętokrzyskiego Towarzystwa Regionalnego jest dedykowany Adamowi Bieniowi, patronowi Mateczników Polskości w 120. rocznicę jego urodzin.
