„Społeczeństwo obywatelskie kojarzy się z wolnością. Demokracja i wolność nie istnieją bez społeczeństwa obywatelskiego. Wolność jest cechą konstytutywną, najważniejszą cechą polskiej tożsamości, tworzoną latami przez oddolne działania obywateli.” – powiedział Profesor Piotr Gliński 14 września br. podczas wernisażu wystawy „Społeczeństwo Obywatelskie dla Rzeczypospolitej” w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie.
Wernisaż rozpoczął się krótkim wprowadzeniem Dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie Marianny Otmianowskiej, która przywitała wszystkich zgromadzonych na wystawie oraz podziękowała autorce wystawy, Profesor Ewie Leś – „Bardzo dziękuję Pani Profesor za to, że na tych ekspozytorach, na tych obrazach, pośród tych artefaktów, możemy odkrywać tak niezwykłe osobistości przez lata zaangażowane w to, abyśmy dzisiaj żyli w takim kraju, w wolnej Polsce, wychowując nasze dzieci w możliwościach niezwykłych, z szerokimi perspektywami.”
„Dzisiejsza ekspozycja to dokończenie pewnej koncepcji pokazania dziejów, w szczególności ostatniego stulecia działalności obywatelskiej w Polsce po 1918 roku w związku z odzyskaniem niepodległości i jej celebrowaniem. Były dwa wydarzenia, które poprzedziły dzisiejsze spotkanie – co tworzy swoisty tryptyk. W 2018 roku udało się zorganizować seminarium, które otworzyło refleksje i debatę na temat znaczenia polskiego społeczeństwa obywatelskiego w stuleciu. Następnie powstał pomysł, żeby stworzyć publikację pt. Dla Niepodległej. Obywatele i ich organizacje 1918 – 2020 nakładem Kancelarii pana Prezydenta. Wreszcie trzeci element owej triady to wystawa. Stwierdziliśmy, że to byłoby bardzo ważne, żeby zobrazować to co w książce – o czym mówiliśmy na seminarium w 2018 roku” – wyjaśniła Profesor Ewa Leś – politolog, profesor nauk społecznych, która od wielu lat jest związana naukowo z Wydziałem Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego.
„Bardzo dziękuję Pani Dyrektor, że wystawa o Społeczeństwie Obywatelskim, o społecznikach, o wolontariuszach może dziać się w tak wspaniałym, tak ważnym miejscu dla Polski jakim są Łazienki Królewskie. Dziękuję serdecznie Pani Profesor za bycie autorem tej wystawy, za czas współpracy, za niezwykle twórczą obecność Pani Profesor w Narodowym Instytucie Wolności przy okazji tej wystawy, ale także za to, że jest Pani Dyrektor już drugą kadencję głosem doradczym w Radzie NIW-CRSO” – Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności Wojciech Kaczmarczyk podziękował Dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie Mariannie Otmianowskiej oraz Profesor Ewie Leś.
W ekspozycji został podkreślony fakt, że działalność organizacji społecznych stanowi istotny element polskiego dziedzictwa kulturowego i polskiego państwa. Osią wystawy jest ewolucja misji cywilizacyjnej i działalności społecznej organizacji obywatelskich w okresie od 1152 do 2022 roku.
„Ostatnie 10 lat współpracy, kiedy najpierw pisaliśmy, później zaczęliśmy realizować, to jest czas niezwykle sprawczych dzieł. Sprawczych dla Polski, to jest Narodowy Instytut Wolności, to jest konstytucja, która pomaga wdrażać polityki publiczne, których głównym celem jest wspieranie współrozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Sprawienie tego, aby organizacje pozarządowe w Polsce miały znacznie więcej możliwości do działania. Za to bardzo dziękuję Panie Profesorze” –podsumował ostatnią dekadę i podziękował za współpracę Profesorowi Piotrowi Glińskiemu Dyrektor Narodowego Instytutu Wolności Wojciech Kaczmarczyk.
Wystawa skupia się na historiach polskich społeczników, a także fundacji, stowarzyszeń, spółdzielczość oraz związku zawodowego NSZZ Solidarność, który można nazwać kolebką polskich organizacji obywatelskich po 1989 roku. Została podkreślona również działalność beneficjentów rządowych programów, które zarządzane są przez NIW-CRSO. Stanowią one wizytówkę aktywności Instytutu.
„Obecnie w Narodowym Instytucie Wolności realizujemy 10 programów o wartości 250 mln zł, a kiedyś było to tylko 60 mln zł. W ciągu ostatnich sześciu lat zostało zrealizowanych 6200 projektów. Aby te działania mogły zaistnieć, potrzebujemy entuzjazmu, żywiołu, ale także poczucia obowiązku obywatelskiego wobec ojczyzny.” – podkreślił Profesor Piotr Gliński.
Wśród zaprezentowanych plansz znalazły się przedstawiające m.in. zaangażowanie obywatelskie w czasach kiedy Polski nie było na mapach (1795-1918), aktywność obywatelska kobiet, spółdzielczość po odzyskaniu niepodległości (1918-1939), polska samoorganizacja społeczna w latach powojennych czy renesans obywatelskości po 1989 roku.
„To jest wspaniałe, że takie dzieła powstają wspólnie, poprzez synergię różnych instytucji. Dzięki takim działaniom więcej osób dowie się, czym jest społeczeństwo obywatelskie. Ono przecież odgrywało i odgrywa olbrzymią rolę w polskiej historii. Wymienić tu można fundacje władców Polski, spółdzielczość, która od XIX wieku rozwijała się bardzo dynamicznie czy fenomen polskiej Solidarności. To wtedy społeczeństwo obywatelskie pokazało swoją siłę i pokojowo, bez użycia przemocy, obaliło największego tyrana współczesności, czyli sowiecką Rosję, i wyzwoliło państwa, wspólnoty, narody Europy Środkowo-Wschodniej” – stwierdził Profesor Piotr Gliński.
Ekspozycja jest dostępna dla zwiedzających w Stajniach Kubickiego w Muzeum Łazienki Królewskie do 22 października br. Organizatorami wystawy są Muzeum Łazienki Królewskie i Narodowy Instytut Wolności-Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
Wystawa została sfinansowana ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
